Pang-uri

Pang-uri

Ang pang-uri ay isang bahagi ng pananalita na binabago ang isang pangngalan, karaniwang sinasalarawan nito o ginagawang mas partikular ito. Ang pang-uri ay nagbibigay ng turing sa isang pangngalan o panghalip.

Apat ng Kayarian ng Pang-uri

1. Payak - Ito'y binubuo ng salitang-ugat lamang.

Halimbawa:

hinog, sabog, ganda, palit,sabay,nood,larawan

2. Maylapi - Ito'y mga salitang-ugat na kinakabitan ng mga panlaping Ka-, ma-, main,-hin, -in, mala-, kasing-, kasim-, kasin-, sing-, sim-, -sin, at kay-.

Halimbawa:

kabataan, katauhan, tag-ulan, tag-init

3. Inuulit - Ito'y binubuo sa pamamagitan ng pag-ulit ng buong salita o bahagi ng salita.

Halimbawa:

pulang-pula, maputi-puti, dala-dalawa, halo-halo, ihaw-ihaw, pita-pita, sinu-sino,

4. Tambalan - Ito'y binubuo ng dalawang salitang pinagtatambal.

Halimbawa:

ningas-kugon, ngiting-aso, kapit-tuko, silid-aklatan, bahay kalinga, dapit-hapon

Dalawang uri ng Pang-uri

1. Pang-uring naglalarawan - Nagpapakilala ng uri o kabagayan ng isang pangalan o panghalip.

2. Pang-uring pamilang - Nagpapakita ng bilang ng pangngalan o panghalip.

Uri ng pamilang na pang-uri

1. Pamilang na patakaran o kardinal - ginagamit sa pagbilang o sa pagsasaad ng dami.

A. Kardinal na pamahagi - ginagamit kung may kabuuang binabahagi o pinaghahati-hati.

Halimbawa:

ikaisang bahagi, ikasampung bahagi, kalahati (1/2), kanim (1/6)

B. Kardinal na palansak o papangkat-pangkat - nagsasaad ng bukod sa pagsasama-

sama ng anumang bilang, tulad ng tao, bagay, pook atbp.

Halimbawa:

isa-isa, apatan, lilima, lalabing-isa, dadala-dalawampu

C. Kardinal na pahalaga - nagsasaad ng halaga ng mga bagay.

Halimbawa:

mamiso, tig-apat na piso

2. Pamilang na panunuran o ordinal - ginagamit sa pagpapahayag ng pagkakasunud-sunod ng tao,

Halimbawa:

Pangatlo si Maica sa magkakapatid.

3. Di-Tiyak

Halimbawa:

maramihan, iilan, kakaunti

Ang mga pang-uring pamilang ay ang mga sumusunod:

1. Patakaran - ito ay ang karaniwang paraan ng pagbilang.

Halimbawa:

Sampung mag-aaral ang tumanggap ng paghanga.

Sanlibong punongkahoy ang itinanim ng mga magsasaka.

2. Panunuran nagsasaad ng ayos o pagkakasunud-sunod ng mga tao o bagay.

Halimbawa:

Siya ay ikalawang humingi ng tulong.

Ako ay ikalima sa hanay.

3. Patakda - ito ay nagsasaad ng tiyak o hustong bilang.

Halimbawa:

Sasampung piso ang natira sa pera niya.

Si Teresa ay nag-iisang anak.

4. Pahalaga - ito ay tumuturing sa halaga ng isang bagay.

Halimbawa:

Tiglilimampiso ang bili ko sa mga aklat na ito.

Mamera ngayon ang halaga ng mga bayabas.

5. Pamahagi - nagsasaad ng pagbabahagi ng isang kabuuan.

Halimbawa:

Kalahatiang ibinigay ko sa kanyang buwanang sahud.

Kunin mo ang ikatlo ng pizza.

6. Palansak - nagsasaad ng maramihan o minsanang bagay.

Halimbawa:

Daang-libong piso ang pinuhunan ko sa kalakal.

Ang sasakyang ito ay may upuang pandalawahan.

Kaantasan ng Pang-uri

1. Lantay - Naglalarawan ang pang-uring lantay ng isang pangngalan o panghalip na walang pinaghahambingan.

Halimbawa:

Kabigha-bighani ang pook na ito.

2. Pahambing - Nagtutulad ang pahambing sa dalawa o higit pang pangngalan o panghalip.

Halimbawa:

Ganggamunggong pawis ang namuo sa king noo.

     a. Pahambing na magkatulad - Ipinakikilala ito ng mga panlaping ka-, ga-, sing-

     /kasing- /magkasing- /magsing-. Ipinakikilala ang magkapantay na katangian ng

     dalawang bagay na pinaghahambingan.

     Halimbawa:

     Magkakasingganda ang mga bulaklak sa hardin.

     b. Pahambing na di-magkatulad - Ito ay kung hindi magkapantay ang katangian ng

     pinaghahambingan.

         • Pahambing na palamang - May katangiang nakahihigit sa pinaghahambingan.

           Ginagamitan ito ng mga salitang higit at lalo at tinutulungan ng kaysa o kaysa kay.

           Halimbawa:

           Lalong kahali-halina ang mga bulaklak dito kaysa sa nakita ko sa Parke.

         • Pahambing na pasahol - May katangiang kulang o kapos sa pinaghahambingan.

           Tinutulungan ito ng mga salitang gaano, tulad ni, o tulad ng.

           Halimbawa:

           Di-gaanong magaganda ang mga moske sa Taguig kaysa sa mga makikita sa

           Zamboanga.

3. Pasukdol - Ang pasukdol ay katangiang namumukod o nagngingibabaw sa lahat ng pinaghahambingan.

Halimbawa:

Ang ganda-ganda ng Palawan.

Walang kaparis sa ganda si Glenda.